Tại các vùng nuôi, theo người dân, thời tiết năm 2025 khắc nghiệt hơn so với năm trước. Nhiệt độ thất thường, sáng nắng nóng, chiều mưa lớn đã ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe của tôm. Sức đề kháng của tôm giảm, dẫn đến dịch bệnh bùng phát, gây ảnh hưởng nghiêm trọng.

Những ngày qua, ghi nhận tại TP Hồ Chí Minh, thời tiết cực đoan đã gây ra nhiều ổ dịch trên tôm. Điển hình như xã Hồ Tràm (trước đây là xã Phước Thuận, huyện Xuyên Mộc, Bà Rịa – Vũng Tàu cũ) phát sinh 5 ổ dịch hoại tử gan tụy trên TTCT nuôi thương phẩm. Còn tại phường Phước Thắng (trước là phường 12, TP Vũng Tàu), 8 mẫu tôm giống bị nhiễm bệnh vi bào tử trùng (EHP). Các bệnh trên tôm được chia thành ba nhóm chính: do ký sinh trùng, vi khuẩn và virus. Trong đó, các bệnh như đốm trắng, phân trắng, vi bào tử trùng đặc biệt khó điều trị và gây tỷ lệ chết cao trên tôm.

Vụ tôm nước lợ 2025 gần như không có một cao điểm thu hoạch nào đáng kể. Ảnh: PTC

Vì vậy, dù cho giá tôm ổn định, nhưng nhiều hộ dân vẫn thận trọng trong việc thả nuôi. Bên cạnh đó, việc đại lý thu hẹp lượng khách hàng đầu tư khiến số hộ nuôi tôm nhỏ lẻ thiếu vốn không có điều kiện thả nuôi tiếp. Đặc biệt, sự bất ổn của thị trường tiêu thụ cũng khiến người nuôi dè dặt, đắn đo trong việc xuống giống.

Anh Nguyễn Văn Quý, một đại lý thu mua tôm và cũng là hộ nuôi có quy mô khá lớn ở phường Khánh Hòa, TP Cần Thơ, cho biết: “Do tâm lý chưa có gì chắc chắn về giá tôm nên nhiều người chỉ dám thả nuôi cầm chừng, chứ không dám thả hết diện tích. Bởi vậy, lượng tôm mà tôi thu mua mỗi ngày từ tháng 5 đến nay là không nhiều so với mọi năm. Mặc dù vậy, thực tế đến thời điểm hiện tại, ai có tôm bán đều có lợi nhuận khá”.

Việc người nuôi tôm thận trọng trong việc thả nuôi đã dẫn đến nguồn cung tôm bị hạn chế, tuy nhiên, sự khan hiếm này, kết hợp với nhu cầu tiêu thụ trong nước ổn định, đã giúp duy trì mức giá có lợi cho người nuôi.

Theo ông Võ Văn Phục, Tổng Giám đốc Công ty CP Thủy sản sạch Việt Nam, dự báo giá tôm cỡ lớn và cỡ nhỏ tới đây nhiều khả năng sẽ giảm, còn giá tôm cỡ trung (40 – 70 con/kg) vẫn giữ giá tốt. Nguyên nhân là do doanh nghiệp tập trung chế biến tôm giá trị gia tăng phục vụ các đơn hàng dịp lễ Tết cuối năm, nên phân khúc này vẫn đang được doanh nghiệp thu mua mạnh.

Chủ động chuyển hướng thị trường

Bên cạnh không khí khá trầm lắng tại các vùng nuôi thì hiện một số doanh nghiệp xuất khẩu tôm cũng đang có xu hướng thận trọng, không đẩy mạnh hoạt động như mọi năm.

Số liệu của Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu Thủy sản Việt Nam (VASEP) cho thấy, tháng 7/2025, kim ngạch xuất khẩu thủy sản Việt Nam đạt 971 triệu USD, tăng 6,1% so cùng kỳ năm trước. Lũy kế 7 tháng đầu năm 2025, giá trị xuất khẩu đạt 6,22 tỷ USD, tăng trưởng mạnh 17,2%. Trong đó, tôm tiếp tục là mặt hàng xuất khẩu chủ lực, đạt 2,5 tỷ USD.

Dù xuất khẩu tăng trưởng tốt nhưng tôm Việt Nam đang đối mặt với nhiều thách thức khi các thị trường xuất khẩu ngày càng siết chặt tiêu chuẩn kỹ thuật, kiểm dịch và yêu cầu về phát triển bền vững. Bên cạnh đó, biến đổi khí hậu, ô nhiễm nguồn nước và dịch bệnh, gây ảnh hưởng lớn về sản lượng và chất lượng. Đồng thời, tôm Việt còn chịu sự cạnh tranh gay gắt từ các nước cung cấp khác như Ấn Độ, Ecuador và Indonesia.

Trong bối cảnh này, việc linh hoạt thị trường xuất khẩu đang được các doanh nghiệp hướng đến. Ngay từ khi thuế đối ứng tại thị trường Mỹ được ban hành, doanh nghiệp đã chủ động chuyển hướng sang một số thị trường lớn khác.

Đơn cử như Công ty CP Thực phẩm Sao Ta đã từng công bố, doanh nghiệp hiện đã có đủ đơn hàng sản xuất từ nay đến cuối năm. Tuy nhiên, theo Cục Thủy sản, dù các doanh nghiệp đã có sự chủ động trong đa dạng hóa thị trường tiêu thụ, nhưng giá tôm trong nước lẫn xuất khẩu tới đây dự báo vẫn phải đối mặt với nhiều thách thức từ thị trường xuất khẩu, đặc biệt là thị trường Mỹ.

Mặc dù vậy, VASEP nhận định, những tháng cuối năm 2025, bên cạnh thách thức, ngành tôm vẫn có những cơ hội nhất định. Sự hồi phục mạnh mẽ của thị trường Trung Quốc, ASEAN và Nhật Bản, cùng với tín hiệu gỡ bỏ rào cản kỹ thuật từ EU, mở ra dư địa tăng trưởng cho các dòng sản phẩm chế biến sâu. Các hiệp định thương mại như EVFTA, CPTPP, UKVFTA tiếp tục tạo lợi thế thuế quan vượt trội so với các nước đối thủ.

Bên cạnh đó, dù mức thuế đối ứng tại thị trường Mỹ đã được công bố, nhưng việc đàm phán vẫn đang tiếp diễn. Các doanh nghiệp xuất khẩu tôm vẫn hy vọng chính sách thuế quan của Mỹ với Việt Nam sẽ tiếp tục được đàm phán để đi đến điều chỉnh giảm hơn nữa trong thời gian tới.

Còn hiện hữu khó khăn

Theo cập nhật của phóng viên Đặc san Con Tôm, từ đầu tháng 8 đến nay, giá TTCT tại khu vực ĐBSCL vẫn duy trì khá tốt và với mức giá hiện tại, chỉ cần tôm đạt tỷ lệ sống cao, tăng trưởng tốt thì người nuôi đã có lợi nhuận khá.

Còn theo báo cáo của Cục Thủy sản, sản lượng TTCT trong 7 tháng đầu năm 2025 ước đạt 506.100 tấn, tăng 7,2% và sản lượng tôm sú ước đạt 155.000 tấn, tăng 3,4% so cùng kỳ năm trước.

Hiện nay, diện tích đang nuôi không còn nhiều, nhưng nguồn cung tôm nguyên liệu vẫn đủ đáp ứng nhu cầu cao điểm của các doanh nghiệp chế biến. Bởi các doanh nghiệp đang thận trọng hơn trong việc ký kết hợp đồng với đối tác Mỹ do nhiều yếu tố, bao gồm cả thuế quan và lượng hàng tồn kho lớn tại Mỹ.

Không chỉ có doanh nghiệp dè dặt, mà người nuôi tôm cũng phần nào thận trọng từ sau đợt thu hoạch đầu tiên trong năm. Điều này khiến cho vụ tôm nước lợ 2025 gần như không có một cao điểm thu hoạch nào đáng kể, mà chủ yếu thu rải rác ở nhiều thời điểm khác nhau từ đầu năm đến nay.

Mặc dù sản lượng tôm nuôi trong 7 tháng đầu năm 2025 có tăng trưởng, nhưng việc đạt mục tiêu cả năm đang gặp khó khăn do diện tích nuôi bị thu hẹp. Một mùa nuôi tôm đầy thách thức nữa sắp kết thúc, và cả người nuôi lẫn doanh nghiệp đều không có bất kỳ nhận định tích cực nào về kết quả. Điều này cho thấy sự bất ổn và khó khăn vẫn còn hiện hữu trong ngành.