“Thoát hiểm tạm thời”

Đó là cách ví von của các doanh nghiệp về quyết định hoãn thuế đối ứng trong 90 ngày của Tổng thống Mỹ Donald Trump. Còn việc liệu đối tác Mỹ có đẩy mạnh gom hàng trong thời gian này hay không, giám đốc một doanh nghiệp ngành tôm cho biết: “Không có tình trạng đối tác gom hàng ồ ạt như các dự đoán trước đó, mà thay vào đó chỉ là sự thúc giục đẩy nhanh tiến độ giao hàng thuộc các đơn hàng giao trong quý II từ phía đối tác. Tuy nhiên, đây cũng có thể xem là khoảng thời gian vàng, giúp doanh nghiệp tạm “thoát hiểm” với các hợp đồng có thời hạn giao hàng từ tháng 4-6 cho đối tác”. Nguyên nhân được cho là do thời gian vận chuyển từ Việt Nam đến Mỹ mất khoảng 38-45 ngày, nên doanh nghiệp chỉ còn khoảng 40-45 ngày để thu mua, chế biến (tính từ ngày quyết định hoãn thuế có hiệu lực). Đây là khoảng thời gian khá ngắn, cộng thêm nguồn tôm dự trữ ít, còn nguồn cung tôm nguyên liệu trong nước cũng không nhiều (do vụ nuôi đầu năm khó khăn), giá tôm trong nước tăng cao nên rất khó để thực hiện các hợp đồng mới.

Cạnh tranh tại thị trường Mỹ rất gay gắt, bởi đây là thị trường có biên lợi nhuận thấp nhất trong tất cả các thị trường. Tuy nhiên, theo ông Hồ Quốc Lực – Chủ tịch Hội đồng quản trị Công ty Cổ phần Thực phẩm Sao Ta, Mỹ vẫn là một thị trường có quy mô tiêu thụ rất lớn. Chính vì dung lượng lớn, nên có độ dung sai giá cao – nghĩa là nếu sản phẩm của mình chất lượng hơn, có thể giá cao hơn 10% vẫn bán được. Bởi vậy, các doanh nghiệp vẫn luôn cố gắng duy trì, giữ vững thị trường này, nhằm ổn định sản xuất, giữ chân lao động, duy trì doanh thu, chủ động về dòng tiền cũng như giữ nhịp thị trường. Đây cũng là một phần nguyên nhân lý giải vì sao doanh số xuất khẩu từ đầu năm đến nay của Sao Ta tăng trưởng khá cao nhưng lợi nhuận thì không tăng tương ứng.

Kịch bản sau 90 ngày

Tình hình xuất khẩu đang rất khó khăn. Các doanh nghiệp đang tập trung tìm đường thoát hiểm cho riêng mình. Đây cũng là lý do khiến nhiều doanh nghiệp đề nghị không nên nêu tên, doanh nghiệp của mình khi đưa ra các nhận định cũng như sách lược đối phó.

Theo nhận định của doanh nghiệp, mức thuế 46% chỉ mang tính giả định nhiều hơn là thực tế, nên các dự báo đều nghiêng về khả năng mức thuế cuối cùng sẽ vào khoảng 23%. Với mức thuế này, cộng thêm điều kiện các nước còn lại bị áp mức thuế 20%, thì con tôm Việt Nam vẫn còn cơ hội cạnh tranh tại thị trường này. Còn trong trường hợp mức thuế 46% được giữ nguyên đối với tôm Việt Nam, còn các nước khác thì xoay quanh mức 20% thì việc “tạm dừng cuộc chơi” tại thị trường Mỹ sẽ không còn là viễn cảnh.

Từ đây cho thấy, vấn đề không hẳn nằm ở mức thuế cao hay thấp mà còn ở sự chênh lệch về thuế đối ứng giữa Việt Nam và đối thủ. Hay nói một cách khác, nếu Việt Nam bị áp thuế cao, nhưng đối thủ cũng bị cao tương tự, thì sự cạnh tranh không quá chênh lệch.

Lý giải thêm về điều này, theo các doanh nghiệp, tôm của Ấn Độ hay Ecuador tuy giá rẻ nhưng họ chủ yếu xuất thô, vì thiếu lao động, thiếu công nghệ chế biến sâu. Trong khi đó, các doanh nghiệp tôm Việt Nam đều đầu tư mạnh vào chế biến sâu, đủ tiêu chuẩn xuất vào các hệ thống phân phối cao cấp tại Mỹ, giá trị cao. Dù tỷ suất lợi nhuận ở thị trường Mỹ là không cao, nhưng một khi mất thị trường này, chắc chắn doanh thu và lợi nhuận của doanh nghiệp cũng như kim ngạch xuất khẩu toàn ngành sẽ giảm sút. Đây là điều mà doanh nghiệp không hề mong muốn, nhưng các kịch bản, phương án cho tình huống buộc phải rời bỏ thị trường Mỹ vẫn phải được chuẩn bị một cách chu đáo để không phải bị động.

Tự tin chuyển hướng thị trường

Tại Đại hội cổ đông thường niên mới đây, khi trả lời câu hỏi của cổ đông về tình huống buộc phải rời khỏi thị trường Mỹ, lãnh đạo Sao Ta cho biết, kịch bản không có thị trường Mỹ đã được chuẩn bị từ 5 năm trước, nên chắc chắn sẽ không bị động nhiều. Theo đó, nếu không thể tiếp tục xuất sang Mỹ, Sao Ta sẽ tăng cường thâm nhập các thị trường khác, như: Canada, Úc, Hàn Quốc và đặc biệt là Nhật Bản, nơi mà họ đang có thế mạnh so với các đối thủ. Còn về con số ảnh hưởng cụ thể đến doanh số, lợi nhuận nếu phải rút khỏi Mỹ, theo các doanh nghiệp, đến hiện tại chưa thể nói trước được điều gì mà tùy thuộc vào từng điều kiện cụ thể của mỗi doanh nghiệp.

Kể từ khi con tôm Việt Nam vướng vào vụ kiện chống bán phá giá ở thị trường Mỹ và nhất là sau khó khăn về cước vận chuyển do tác động từ dịch Covid-19, xung đột quân sự… hầu hết các doanh nghiệp xuất khẩu tôm đều xây dựng cho mình chiến lược cùng các kịch bản, phương án chuyển hướng thị trường, nên một khi buộc phải rút khỏi thị trường Mỹ, thì họ cũng không phải quá lo lắng. Tuy nhiên, các doanh nghiệp cũng thừa nhận, việc điều chỉnh kế hoạch doanh số, lợi nhuận năm 2025 gần như là điều phải làm, nhưng quan trọng hơn là việc tìm hướng đi mới, thị trường mới, trong đó việc tập trung khai thác tốt lợi thế từ những thị trường đã có FTA với Việt Nam.

Theo chia sẻ của ông Lực với các cổ đông, việc mở rộng thị trường không phải bây giờ mới làm, mà đã thực hiện từ nhiều năm trước. Vì vậy, thời gian để tiếp cận thị trường mới nhìn chung sẽ không quá lâu, thậm chí chỉ trong năm nay đã có thể triển khai được, nhờ lợi thế là đã quen biết nhiều đối tác từ trước. Họ tin tưởng mình và sẵn sàng mở rộng nhập khẩu nếu mình chủ động cung ứng. Trong nhiều trường hợp, chúng tôi hỗ trợ giá để mở đầu, rồi cùng nhau phát triển lâu dài. Như vậy, chi phí tiếp cận thị trường mới là có, nhưng không đến mức quá lớn hay không kiểm soát được.

“Trong năm nay, chúng tôi tiếp tục đẩy mạnh các thị trường mới như Canada, và Úc, vốn có tiêu chuẩn nhập khẩu khắt khe, nhưng nhờ vùng nuôi tốt, chúng tôi tự tin sẽ đáp ứng được yêu cầu. Ngoài ra, thị trường Hàn Quốc cũng đang có tiềm năng tăng sản lượng”, ông Lực cho biết thêm.

Thời gian vẫn còn để các doanh nghiệp đề ra đối sách phù hợp cho mục tiêu trước mắt và chuẩn bị các bước tiếp theo cho một chiến lược lâu dài. Hy vọng, mọi thứ vẫn có thể nằm ở mức chấp nhận được như kỳ vọng của doanh nghiệp để ngành tôm đủ sức vượt qua khó khăn, khẳng định vị thế của mình trên thị trường thế giới.

Dẫn nguồn: Thuysanvietnam.com.vn