Ngày 29/8, Trung tâm Khuyến nông Quốc gia phối hợp với Sở Nông nghiệp và Môi trường Quảng Ninh tổ chức tọa đàm “Phát triển nuôi trồng thủy sản trên biển an toàn, bền vững, hiệu quả và thích ứng biến đổi khí hậu”. Sự kiện quy tụ đông đảo chuyên gia, nhà khoa học, doanh nghiệp, hợp tác xã và người dân từ nhiều địa phương, cùng bàn giải pháp thúc đẩy ngành nuôi biển Việt Nam chuyển đổi theo hướng hiện đại, thân thiện môi trường.

Công nghệ thay đổi diện mạo nuôi biển Việt Nam

Nuôi biển được xác định là một trong những trụ cột quan trọng của chiến lược phát triển kinh tế biển. Những năm gần đây, nhiều địa phương đã chủ động loại bỏ hình thức nuôi tự phát, gây ô nhiễm; thay vào đó là phát triển quy mô lớn, ứng dụng công nghệ tiên tiến, gắn sản xuất với liên kết chuỗi.

Các mô hình lồng bè nhựa HDPE, hệ thống quản lý môi trường tự động, thức ăn công nghiệp, kết hợp chuyển đổi số đang từng bước thay thế cách nuôi truyền thống. Song song, các giải pháp bảo vệ môi trường biển, kiểm soát chất thải và bảo tồn hệ sinh thái san hô, cỏ biển, rừng ngập mặn – những “lá chắn xanh” trước biến đổi khí hậu được lồng ghép trong quá trình sản xuất.

Thực tế, nhiều mô hình công nghệ cao đã chứng minh hiệu quả, như nuôi cá song mú trân châu trong lồng HDPE đạt chứng nhận VietGAP, hay nuôi ngao hai cùi gắn với tiêu thụ theo chuỗi. Nhờ đó, lợi nhuận tăng 13–20% so với nuôi truyền thống. Tuy nhiên, không ít cơ sở còn gặp trở ngại về vốn và chi phí đầu tư ban đầu.

Bà Lê Thị Hải, đại diện một doanh nghiệp nuôi biển, chia sẻ: “Ứng dụng công nghệ cao giúp quản lý tốt môi trường, giảm rủi ro, nhưng chi phí rất lớn. Các thiết bị quan trắc, cảnh báo từ xa, năng lượng tái tạo hay hệ thống giám sát bằng trí tuệ nhân tạo chỉ thực sự phù hợp khi có doanh nghiệp đủ tiềm lực đứng ra làm đầu tàu”.

Xu hướng nuôi biển hiện đại

Theo PGS.TS. Thái Thanh Bình, Phó Hiệu trưởng Trường Cao đẳng Kinh tế – Kỹ thuật và Thủy sản, xu thế nuôi biển hiện đại có thể gọi là “nuôi cá bằng máy tính”. Công nghệ lồng biển sâu, trí tuệ nhân tạo (AI), Internet vạn vật (IoT), robot làm sạch lưới, thiết bị bay không người lái, mô hình nuôi đa dinh dưỡng tích hợp (IMTA), năng lượng tái tạo và công nghệ chuỗi khối (blockchain) đang mở ra tương lai mới cho ngành thủy sản.

“Ở nhiều nước, người ta có thể ngồi trong bờ để quản lý cả một vùng nuôi cá trên biển. Việt Nam phải nhanh chóng bắt nhịp với xu thế này, nếu muốn cạnh tranh ở các thị trường lớn. Chúng ta cần những doanh nghiệp tiên phong ứng dụng công nghệ cao và các cơ sở đào tạo đồng hành để thử nghiệm, chuyển giao công nghệ”, ông Bình nhấn mạnh.

Đại diện Trung tâm Khuyến nông Quốc gia cho rằng, việc nhân rộng các mô hình nuôi biển ứng dụng công nghệ cao không chỉ giúp tăng năng suất, giảm rủi ro, mà còn góp phần giảm áp lực khai thác tự nhiên, bảo vệ đa dạng sinh học.

Nhiều địa phương như Quảng Ninh, Khánh Hòa, Phú Yên, Kiên Giang… đã triển khai thí điểm các mô hình lồng HDPE, quản lý môi trường bằng IoT, sản xuất giống sạch bệnh và bước đầu đạt hiệu quả rõ rệt. Bên cạnh đó, việc kết hợp nuôi biển với phát triển du lịch trải nghiệm cũng đang mở ra hướng đi mới, nâng cao giá trị kinh tế.

Hiệp hội Nuôi biển Việt Nam nhấn mạnh, để ngành nuôi biển phát triển, cần thúc đẩy hợp tác công – tư, huy động nguồn lực xã hội hóa và xây dựng chuỗi liên kết từ sản xuất, chế biến đến tiêu thụ. Trong khi đó, các cơ sở đào tạo nghề cần tập trung đào tạo nguồn nhân lực tay nghề cao, đáp ứng yêu cầu của các mô hình công nghệ hiện đại.

Dẫn nguồn: Thuysanvietnam.com.vn/Thùy Khánh