Khi các nước EU xem xét cấm nhiều phương pháp trị liệu hóa học sử dụng trong nuôi cá, các nhà nghiên cứu đề nghị sử dụng hợp chất humic và hydro peroxide như là phương pháp điều trị bền vững và thân thiện với môi trường đối với các bệnh ký sinh trùng.

Bệnh nấm velvet ảnh hưởng đến cá nước ấm và nhiệt đới như cá rô phi

Trong một bài báo gần đây trên Tạp chí Nuôi trồng thủy sản, các nhà nghiên cứu đã so sánh nhiều phương pháp điều trị bệnh nấm velvet, một bệnh nhiễm ký sinh trùng ảnh hưởng đến cả cá nước ngọt và cá biển. Tổng quan đưa ra các rủi ro và lợi ích của các phương pháp điều trị hiện tại đối với bệnh nấm velvet và khám phá các lựa chọn điều trị mới có thể thay thế các liệu pháp dựa trên hóa chất.

Mặc dù họ kết luận một cách áp đảo rằng cần có nghiên cứu bổ sung để xác định phương pháp điều trị tốt nhất cho các bệnh ký sinh trùng, các nhà nghiên cứu cho rằng hydro peroxide và peracetic có thể được sử dụng làm liệu pháp trị liệu sẽ không để lại dư lượng môi trường. Họ cũng đề xuất sử dụng các chất bổ sung thức ăn (như pre- và probioticss) để giảm căng thẳng sinh học ở cá. Nghiên cứu cũng nhấn mạnh công dụng của hợp chất humic (thành phần chính của chất hữu cơ tự nhiên) là chất kích thích miễn dịch tự nhiên.

Khái quát bệnh

Bệnh nấm velvet, còn được gọi là bệnh gỉ sắt hoặc bệnh gỉ sắt vàng, là một bệnh nhiễm ký sinh trùng ảnh hưởng đến cá nước ấm. Ký sinh trùng làm suy yếu hệ thống miễn dịch và gây tổn thương da. Nó cũng khiến cá dễ bị nhiễm trùng thứ cấp.

Do các khung pháp lý của EU điều chỉnh các phương pháp điều trị bệnh trong nuôi trồng thủy sản dự kiến sẽ thay đổi, nên cần phải có các phương pháp điều trị thay thế. Hiện nay, phương pháp điều trị bệnh nấm velvet và nhiễm ký sinh trùng khác có chứa đồng, xanh malachite hoặc xanh methylen - tất cả đều có thể gây độc cho các sinh vật khác trong môi trường xung quanh. Những phương pháp điều trị này cũng để lại dư lượng trong nước sau khi chúng được sử dụng. Một mối quan tâm khác liên quan đến việc sử dụng phương pháp điều trị hóa học là theo thời gian, ký sinh trùng mục tiêu trở nên kháng thuốc.

Cân nhắc lựa chọn các phương pháp điều trị thay thế

Các nhà nghiên cứu phát hiện ra rằng hydrogen peroxide và axit peracetic phân hủy thành dư lượng vô hại và có thể được phân loại là thân thiện với môi trường. Các tài liệu hiện tại đã chứng minh rằng các chất này có thể điều trị các mầm bệnh khác nhau, bao gồm cả ký sinh trùng. Tuy nhiên, vì chúng có khả năng oxy hóa cao, việc sử dụng chúng có thể làm tăng mức độ căng thẳng của cá bị nhiễm bệnh - làm cho nó không hiệu quả như một phương pháp điều trị.

Bổ sung chế độ ăn với vitamin và biotics có thể làm giảm mức độ căng thẳng và làm cho cá ít bị nhiễm trùng. Tuy nhiên, có nguy cơ bổ sung quá mức. Các nhà nghiên cứu kết luận rằng cần phải tiến hành nhiều nghiên cứu hơn. Nghiên cứu bổ sung sẽ chỉ ra phương pháp tốt nhất và liều lượng cần thiết để bổ sung chế độ ăn có hiệu quả trong việc ngăn ngừa và điều trị bệnh nấm velvet.

Các nhà nghiên cứu tìm thấy hợp chất humic đầy hứa hẹn. Các nghiên cứu hiện tại về hợp chất này đã chứng minh rằng chúng cải thiện tốc độ tăng trưởng, sức sống, tuổi thọ và tỷ lệ chuyển đổi thức ăn ở cá nuôi. Nghiên cứu cũng chỉ ra rằng chúng làm tăng sức khỏe miễn dịch tổng thể và do đó có thể làm cho cá ít mắc bệnh nấm velvet. Tuy nhiên, các nghiên cứu vẫn đang trong giai đoạn sơ bộ và thử nghiệm, vì vậy bổ sung humic không nên được xem như một liều thuốc thần trong điều trị bệnh.

Khuyến nghị

Nhìn chung, các nhà nghiên cứu khuyến nghị tập trung vào hai khía cạnh phòng bệnh:

1. Xử lý ký sinh trùng xâm nhập bằng một chất tự nhiên hoặc một loại không để lại dư lượng trong môi trường
2. Làm cho cá ít bị ký sinh trùng thông qua chế độ ăn uống và cải thiện môi trường

Điều này sẽ đảm bảo một kết quả tích cực cho cả người nuôi và môi trường xung quanh.
Theo Thủy Sản Việt Nam